Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

to curdle

  • 1 cōgō

        cōgō coēgī, coāctus, ere    [com- + ago], to drive together, collect, crowd, bring together, summon, congregate, convene: certe cogit is qui congregat homines: coacti sunt si, etc.: pecus, V.: talenta ad quindecim Coëgi, collected, T.: pecunias, to exact: pecuniam a civitatibus, to extort: ad iudicium familiam, Cs.: concilio coacto, Cs.: (equites) ex Latio, levy, S.: copias in unum locum, Cs.: ingens coacta vis navium est, L.: milites in provinciam, L.: ad militiam aliquos, S.: auxilia undique, V.: senatum, to convene, L.: cogimur in senatum: coguntur senatores gratiā: in senatum acerbe cogi, to be summoned: ovīs stabulis, V. — Of fluids, to thicken, condense, curdle, coagulate, gather: caelum in quo nubes coguntur: in nubem cogitur aër, V.: frigore mella, V.: lac coactum, O. — To contract, narrow, straiten: saltus in artas coactus fauces, L.: amnem in tenuem alvum, Cu.—To force, drive, press: quercum cuneis coactis scindere, V.: vitīs in sulcum, V.—With agmen, to bring up the rear, L.: ut nec agmen cogamus, are the last: stellae, quarum agmina cogit Lucifer, O. — Fig.: in angustum meae coguntur copiae, my resources are brought into straits, T.: me defensionis in semihorae curriculum, restrict. — To urge, force, compel, constrain: coactus legibus Eam uxorem ducet, T.: tam vehemens fui quam cogebar: vis cogendae militiae, L.: huic leges cogunt nubere hanc, T.: Orgetorigem causam dicere, Cs.: Iugurtham spem salutis in fugā habere, S.: vi ut rediret, T.: ut vos eum condemnetis: vi, ut eos paterentur, etc., Cs.: senatus cogitur ut decernat, ut, etc.: ingratiis ad depugnandum omnes, N.: ad proelia, V.: alquem in deditionem, L.: et scis in breve te cogi (of a book), are rolled up tightly, H.: finitumos armis sub imperium suum, S.: quod vos vis cogit, id, etc., T.: quod sua quemque mala cogebant, L.: quid non mortalia pectora cogis? V.: ad id, quod natura cogeret, accelerare, N.: quidquid cogebat ventris furor, Iu.: Invitus feci, lex coëgit, T.: ‘non licet.’ At causa cogit: vagi quas nox coëgerat sedes habebant, S.: nullo cogente, spontaneously, O.: lacrimae coactae, forced, V.: lacrimae coactae, uncontrollable, O.: nihil feci nisi coactus, on compulsion: coactus metu.— To conclude: ex quibus id cogitur.
    * * *
    cogere, coegi, coactus V TRANS
    collect/gather, round up, restrict/confine; force/compel; convene; congeal; felt

    Latin-English dictionary > cōgō

  • 2 con-crēscō

        con-crēscō crēvī    (concrēsse, O.), crētus, ere, to grow together, harden, condense, curdle, stiffen, congeal: Concrescunt in flumine crustae, V.: rigido rostro Ora, stiffen, O.: Gorgone conspectā, to be petrified, O.: Concreta radix, frozen, V.: (aqua) nive pruināque concresceret: Frigora canā concreta pruinā, stiffened by, V.: concretos sanguine crinīs, clotted, V.: aër concretus in nubīs cogitur: nanus concretus in artūs, shortened, Pr.—To take form, grow, increase: mundi orbis, V.: initia unde omnia concreta sint.

    Latin-English dictionary > con-crēscō

  • 3 (dē-rigēscō)

       (dē-rigēscō) dēriguī, or dīriguī, —, ere,     inch, to become stiff, grow rigid, fix, curdle (only perf. system): formidine sanguis deriguit, V.: deriguere oculi, were fixed, V.: hirsutae comae, O.

    Latin-English dictionary > (dē-rigēscō)

  • 4 coagulo

    coagulare, coagulavi, coagulatus V TRANS
    curdle (milk); make (liquids) thick/solid, congeal, coagulate; collect together

    Latin-English dictionary > coagulo

  • 5 cogulo

    cogulare, cogulavi, cogulatus V TRANS
    curdle (milk); make (liquids) thick/solid, congeal, coagulate; collect together

    Latin-English dictionary > cogulo

  • 6 concresco

    concrescere, concrevi, concretus V INTRANS
    thicken; condense/collect; set/curdle/congeal; clot/coagulate; solidify/freeze

    Latin-English dictionary > concresco

  • 7 conduco

    I
    conducere, conduxi, conductus V INTRANS
    be of advantage/profitable/expedient; be proper/fitting/concerned with; tend to
    II
    conducere, conduxi, conductus V TRANS
    draw/bring together, collect, assemble; unite/join; cause to curdle/coagulate; employ, hire; rent; borrow; contract for, undertake; farm the taxes

    Latin-English dictionary > conduco

  • 8 congelo

    congelare, congelavi, congelatus V
    cause to freeze/congeal/grow hard; (PASS) become frozen, congeal/curdle/freeze; harden; make/become hard; strike fear into, chill; render/become inactive

    Latin-English dictionary > congelo

  • 9 coactum

    cōgo, cŏēgi, cŏactum (COGVIT = cogit, Inscr Marin Fratr Arv. p. 170), 3, v. a. [contr. from co-ago], to drive together to one point, to collect, compress, crowd, bring, or urge together, to assemble, gather together (class. and very freq.; syn.: colligo, congrego)
    I.
    Lit.
    A.
    In gen. (constr. as a verb of motion with in and acc., or with adv. of direction):

    cogantur (oves) intro,

    Plaut. Bacch. 5, 2, 15; Verg. E. 3, 98; cf.

    pecus,

    id. ib. 3, 20:

    oves stabulis,

    id. ib. 6, 85:

    nubes in unum locum,

    Lucr. 6, 274; cf. id. 6, 464; 6, 734:

    oleam,

    to collect, Cato, R. R. 64, 1; 65, 2; 144, 1.—So of the collecting together of fruits, also in Varr. R. R. 1, 6, 3; Col. 11, 2, 70; 12, 3, 9:

    talenta ad quindecim Coëgi,

    received, collected, Ter. Heaut. 1, 1, 94 Ruhnk.; so Cic. Verr. 2, 2, 48, § 120; id. Att. 6, 2, 8; id. Rab. Post. 11, 30:

    Orgetorix ad judicium omnem suam familiam undique coëgit,

    Caes. B. G. 1, 4; cf.:

    multitudinem hominum ex agris, id. ib: concilium,

    id. ib. 7, 77; Verg. A. 11, 304:

    concilium Hypatam,

    Liv. 36, 26, 1:

    bucina cogebat priscos ad verba Quirites,

    Prop. 4 (5), 1, 13.—So of the collecting of troops ( = contrahere), Caes. B. C. 1, 15 fin.; cf. Sall. J. 95, 1:

    copias in unum locum,

    Caes. B. G. 2, 5; 6, 10 al.:

    exercitum in unum,

    Cic. Fam. 15, 4, 2:

    multitudinem in unum,

    Sall. J. 80, 2; cf. Caes. B. G. 1, 4:

    in classem,

    Liv. 36, 3, 5:

    milites in provinciam,

    id. 43, 15, 7:

    exercitum Dyrrhachium,

    Sall. H. 1, 31 Gerl.:

    ad militiam aliquos,

    id. J. 85, 3:

    acies in proelia,

    Verg. A. 9, 463:

    auxilia undique,

    id. ib. 8, 7.—And of the calling together of a senate:

    quam cito senatum illo die coëgerim,

    Cic. Fam. 5, 2, 3; Liv. 3, 39, 6 al.:

    dum senatus cogeretur,

    Cic. Fin. 3, 2, 7:

    coguntur senatores non pignoribus, sed gratiā,

    id. Phil. 1, 5, 12; Liv. 1, 48, 3 al.; cf. Prop. 4 (5), 1, 13.—And of a single senator:

    cur in senatum hesterno die tam acerbe cogerer?

    Cic. Phil. 1, 5, 11 sq.:

    ex duabus syllabis in unam cogentes,

    contracting, combining, Quint. 1, 5, 23 Spald. and Zumpt:

    quod ex omnibus partibus cogitur,

    id. 5, 14, 9.—
    B.
    Esp.
    1.
    Of liquids, to thicken, condense, curdle, coagulate:

    mella frigore (opp. calore remittere),

    Verg. G. 4, 36:

    lac in duritiam,

    Plin. 23, 7, 64, § 126; cf. Ov. M. 8, 666:

    fel sole,

    Plin. 29, 6, 37, § 116:

    liquorem in nivem,

    id. 2, 39, 39, § 105; 2, 42, 42, § 111.—Similarly:

    coacta alvus,

    hard fœces, Cels. 2, 8; 2, 3 al.; so,

    vestis coacta,

    fulled, Plin. 8, 48, 73, § 192. —
    2.
    Of places, to draw together or contract into a narrow place: Italia coacta in angustias, Sall. H. Fragm. ap. Serv. ad Verg. A. 3, 400:

    saltus in arctas coactus fauces,

    Liv. 22, 15, 11.—
    3.
    Agmen, milit. t. t., to bring up the rear (cf. claudo, I. B. 2.), Liv. 34, 28, 7; 44, 4, 12; 35, 27, 15; 42, 64, 5; 42, 10, 8; Curt. 3, 3, 25 al.—
    II.
    Trop.
    A.
    In gen.:

    hac re in angustum oppido nunc meae coguntur copiae (the figure borrowed from milit. lang.),

    Ter. Heaut. 4, 2, 2:

    me ex comparato et constituto spatio defensionis in semihorae curriculum coëgisti,

    have confined, restricted, Cic. Rab. Perd. 2, 6:

    in eam desperationem, ut,

    Suet. Caes. 20:

    verba in alternos pedes,

    i. e. to write in elegiac verse, Ov. Tr. 3, 7, 10.—More freq.,
    B.
    Esp. with acc., inf., ut, ad, in or absol., to urge one to any action, to force, compel, constrain (syn.: impello, compello, adigo).
    (α).
    With acc.:

    coactus legibus Eam uxorem ducet,

    Ter. And. 4, 4, 41; cf. id. Ad. 1, 1, 44; id. Phorm. 1, 4, 36:

    vis cogendae militiae,

    Liv. 4, 26, 3 Weissenb. ad loc.—
    (β).
    With inf:

    omnia vertere,

    Lucr. 5, 831; id. 5, 1167; 6, 837:

    mori me,

    Verg. E. 2, 7:

    plerasque ad officium redire,

    Nep. Milt. 7, 1; Liv. 38, 13, 2:

    neque cogi pugnare poterat,

    id. 45, 41, 4 et saep.—
    (γ).
    With ut:

    vi coepi cogere ut rediret,

    Ter. Hec. 2, 2, 26; so id. And. 4, 1, 30; id. Ad. 5, 3, 65; Lucr. 1, 976; 6, 127; Caes. B. G. 1, 6; Cic. de Or. 3, 3, 9; id. Fam. 5, 6, 1; Nep. Alcib. 4, 5; Hor. Ep. 1, 9, 2.—With subj. without ut, cf. Ter. And. 4, 4, 41 supra.—
    (δ).
    With ad:

    ingratiis ad depugnandum omnes,

    Nep. Them. 4, 4:

    ad lacrimas,

    Plaut. Bacch. 4, 9, 57:

    ad proelia,

    Verg. A. 12, 581:

    Samnites belloque ad bellum cogere,

    Liv. 10, 11, 11; 23, 1, 4; 4, 22, 4; 34, 18, 2; Tac. A. 2, 21.—
    (ε).
    With in:

    in lacrimas,

    Ov. Ib. 204; Quint. 3, 8, 23;

    Auct. B. G. 8, 38: aliquem in deditionem,

    Liv. 43, 1, 1; Sen. Clem. 1, 1.—
    (ζ).
    With acc.
    1.
    With double acc.:

    cogere aliquem aliquid, or cogi aliquid,

    Quint. 11, 1, 22:

    quod vos jus cogit, id voluntate impetret,

    Ter. Ad. 3, 4, 44:

    quod sua quemque mala cogebant,

    Liv. 3, 7, 8; 6, 15, 13; 23, 10, 6:

    cogi aliquid pro potestate ab tribuno,

    to be extorted, id. 4, 26, 10:

    quid non mortalia pectora cogis, Auri sacra fames!

    Verg. A. 3, 56.—
    2.
    With acc. of the thing:

    ne ad id, quod natura cogeret, ipse quoque sibi acceleraret,

    Nep. Att. 22, 2:

    quod cogere se putat posse, rogare non sustinet,

    Vell. 2, 81, 1:

    adulterium,

    Ov. A. A. 2, 367.—
    3.
    Sometimes as philos. t. t. = colligo, concludo, to infer, conclude:

    ex quibus id quod volumus efficitur et cogitur,

    Cic. Leg. 2, 13, 33; so id. Ep. ad Brut. 2, 7, 4.—
    4.
    Cogere agmen, to be the last (the figure borrowed from milit. lang.;

    v. I. B. 3. supra): ut nec duces simus, nec agmen cogamus,

    Cic. Att. 15, 13, 1; cf.:

    sic ordinandus est dies omnis, ut tamquam cogat agmen,

    Sen. Ep. 12, 8.—Hence,
    1.
    coactum, i, P. a. subst., a thick, fulled covering, a mattress (cf. coactilis), Caes. B. C. 3, 44 fin.
    2.
    coactus, a, um, P. a., forced, constrained, unnatural:

    quod absurdum et nimis coactum foret,

    Gell. 1, 4, 7; cf. id. 16, 14, 3:

    lacrimae,

    Verg. A. 2, 196; Ov. M. 6, 628.—
    3.
    coactē, adv. (prop. in a contracted manner; hence), [p. 363]
    a.
    Shortly, quickly:

    coactius quid factum et festinantius,

    Gell. 10, 11, 8.—
    b.
    Accurately, strictly:

    coactius interpretari verbum,

    Gell. 19, 2.—
    c.
    In a forced, constrained manner, Tert. Bapt. 12; id. Anim. 42 al.

    Lewis & Short latin dictionary > coactum

  • 10 coagulo

    cŏāgŭlo, āvi, ātum (contr. COAGLAVI, Inscr. ap. Anthol. Lat. 1177 Meyer), 1, v. a. [coagulum], to cause a fluid to curdle or coagulate (mostly in the elder Pliny):

    lac,

    Plin. 12, 25, 54, § 123; 20, 14, 53, § 147:

    picem,

    id. 16, 11, 22, § 53; v. Sillig N. cr.:

    aquam,

    id. 20, 23, 97, § 259:

    sudorem,

    id. 35, 15, 52, § 186:

    caseum,

    Pall. Mai, 9, 1 al.

    Lewis & Short latin dictionary > coagulo

  • 11 coeo

    cŏ-ĕo, īvi or ii (e. g. coierunt, Caes. B. G. 6, 22:

    coiere,

    Lucr. 6, 452; Prop. 3 (4), 24, 18; Ov. M. 4, 83 al.:

    cŏĭisse,

    Verg. A. 12, 709:

    coisse,

    Prop. 3 (4), 15, 8; Ov. F. 6, 94; Quint. 5, 9, 5; 5, 11, 35;

    pedants preferred conire to coire,

    Quint. 1, 6, 17; cf. id. 1, 5, 69, and Lachm. ad Lucr. p. 137), ĭtum, īre, v. a. and n.
    I.
    To go or come together, to meet, assemble, collect together (so mostly poet. or in post-Aug. prose); constr. absol., with ad aliquem, ad or in locum, more rar. in loco:

    matronae ad Veturiam Volumniamque frequentes coëunt,

    Liv. 2, 40, 1:

    in porticum,

    Plin. Ep. 1, 5, 9:

    ad solitum locum,

    Ov. M. 4, 83:

    ad aliquem,

    Curt. 7, 2, 21: Pharsaliam, * Cat. 64, 37:

    quo (sc. in sedilia theatri) populus coibat,

    Hor. A. P. 207:

    in regiam,

    Curt. 6, 8, 17:

    in quem (locum) coibatur,

    Tac. A. 4, 69:

    apud aram ejus dei in cujus templo coiretur,

    Suet. Aug. 35:

    cum rege in insulā,

    Vell. 2, 101, 1:

    in foro,

    Just. 5, 7, 6:

    milia crabronum coeunt,

    Ov. F. 3, 753; id. H. 7, 123 Loers.:

    coivere amicis animis,

    Curt. 8, 12, 9; 10, 3, 6:

    agmina coibant,

    id. 10, 9, 15; Tac. A. 16, 5; id. H. 1, 27; 2, 52.—
    b.
    Poet.:

    vix memini nobis verba coisse decem,

    i. e. have passed between us, Prop. 3 (4), 15, 8.—
    B.
    Specif., to go or come together in a hostile manner, to encounter:

    inter se coiisse viros et cernere ferro,

    Verg. A. 12, 709; cf. id. G. 4, 73; Ov. M. 3, 236; Luc. 2, 225; Manil. 4, 83; Val. Fl. 5, 635; Stat. Th. 16, 408.—
    II.
    Pregn., to form a whole by coming together, to be united into a whole, to unite, combine (the usu. class. signif.); constr. absol., with cum, or dat.
    A.
    Lit.
    1.
    Of living beings:

    neque se conglobandi coëundique in unum datur spatium,

    Liv. 6, 3, 6; so Verg. A. 9, 801; 10, 410:

    ut vaga illa multitudo coiret in populos,

    Quint. 2, 16, 9:

    qui una coierunt,

    Caes. B. G. 6, 22:

    reliqui (milites) coëunt inter se,

    assemble, id. B. C. 1, 75; so Liv. 7, 37, 15:

    in formam justi exercitūs,

    Vell. 2, 61, 2:

    ut coëat par Jungaturque pari,

    Hor. Ep. 1, 5, 25.—
    b.
    Of the coition of the sexes (both of men and animals), to copulate, Lucr. 4, 1055; cf. Ov. M. 11, 744:

    cum alienā uxore,

    Quint. 7, 3, 10:

    coisse eam cum viro,

    id. 5, 9, 5:

    dominum cum ancillā,

    id. 5, 11, 35:

    cum hospitibus stupro,

    Curt. 5, 1, 37 al.:

    privigno,

    Ov. H. 4, 129:

    simul binis,

    Sen. Cons. ad Marc. 17, 5:

    sic et aves coëunt,

    Ov. M. 9, 733; 10, 324; id. A. A. 2, 615; Col. 6, 27, 3 sq.; Ov. F. 3, 193 al.; cf., of marriage, [p. 359]
    B.
    b.. infra.—
    2.
    Transf., of things: membra. Ov. M. 4, 377; cf. Quint. 11, 3, 96: ignes coire globum quasi in unum, roll together, as into a ball, etc., Lucr. 5, 665; cf. id. 2, 563:

    sanguenque creari Sanguinis inter se multis coëuntibu' guttis,

    out of many little drops running together, id. 1, 838; cf.:

    ut coëat lac,

    to curdle, Varr. R. R. 2, 11, 4; Col. 12, 20, 4:

    bitumen spissatur et in densitatem coit,

    thickens, Plin. 35, 15, 51, § 178; cf.:

    gelidus coit formidine sanguis,

    Verg. A. 3, 30:

    semina,

    Lucr. 3, 395; cf. id. 1, 770; 5, 190; 5, 425:

    tum digiti coëunt,

    Ov. M. 2, 670; Quint. 11, 3, 21:

    ut cornua tota coirent Efficerentque orbem,

    Ov. M. 7, 179; cf. Verg. A. 11, 860:

    palpebrae dormientis non coëunt,

    do not close, Cels. 2, 8:

    labris coëuntibus,

    Quint. 8, 3, 45 et saep.:

    perfectum quiddam fieri, cum omnia coierunt, necesse est,

    id. 11, 3, 9; 9, 1, 9; 2, 19, 2; cf. id. 1, 5, 67:

    quae littera cum quāque optime coëat,

    id. 9, 4, 91:

    ut placidis coëant immitia,

    Hor. A. P. 12.—Of wounds, to close:

    arteria incisa neque coit neque sanescit,

    Cels. 2, 10; cf.:

    potest os coire et vulnus sanescere,

    id. 8, 10; so Plin. 11, 39, 93, § 227; Prop. 3 (4), 24, 18; Ov. Tr. 4, 4, 41; 5, 2, 9; and poet.:

    an male sarta Gratia nequicquam coit et rescinditur?

    Hor. Ep. 1, 3, 32; Petr. 113, 8.—
    B.
    Trop., to unite for some object, in feeling, will, conclusions, etc., to join together, assimilate, combine, agree, ally one ' s self:

    Caesar cum eo coire per Arrium cogitat,

    Cic. Att. 1, 17, 11:

    cum hoc tu coire ausus es, ut... addiceres, etc.,

    id. Red. in Sen. 7, 16; id. Dom. 18, 47:

    principes, quitum unā coierunt, quantum visum est agri adtribuunt,

    Caes. B. G. 6, 22: heri aliquot adulescentuli coimus in Piraeo (Piraeum ap. Cic. Att. 7, 3, 10), Ter. Eun. 3, 4, 1 (consensimus ac pepigimus, Don.):

    duodecim adulescentuli coierunt ex his, qui exsilio erant multati, etc.,

    conspired together, Nep. Pelop. 2, 3; cf.:

    sed neque cum quoquam de eā re collocuturum neque coiturum: sic, ille consensionis globus hujus unius dissensione disjectus est,

    id. Att. 8, 4:

    patricii coiere et interregem creavere,

    Liv. 4, 7, 7:

    mos est regibus, quotiens in societatem coëant, implicare dextras, etc.,

    Tac. A. 12, 47; hence poet.:

    coëant in foedera dextrae,

    Verg. A. 11, 292; Tac. H. 3, 12:

    ad nullius non facinoris societatem coibant,

    Suet. Aug. 32; and, like this, with changed construction.—
    b.
    Esp. of the marriage contract ( poet. and in post-Aug. prose); cf.:

    taedae quoque jure coissent,

    Ov. M. 4, 60:

    conubio,

    Curt. 8, 1, 9:

    nuptiis,

    id. 9, 1, 26; Quint. 5, 11, 32:

    matrimonio,

    Dig. 24, 1, 27:

    in matrimonium,

    ib. 45, 1, 134; cf.:

    hac gener atque socer coëant mercede suorum,

    i. e. in the marriage of Æneas with Lavinia, Verg. A. 7, 317.—
    2.
    Act.: coire societatem ( cum aliquo or absol.), to enter into an alliance, to make a compact, form a league (with some one;

    several times in Cic.): utinam, Pompei, cum Caesare societatem aut numquam coisses aut numquam diremisses!

    Cic. Phil. 2, 10, 24; Nep. Con. 2, 2:

    societatem sceleris,

    Cic. Rosc. Am. 34, 96:

    de municipis fortunis,

    id. ib. 31, 87; Dig. 17, 2, 65, § 10:

    qui societatem in tempus coiit,

    ib. 17, 2, 65, § 6.—
    3.
    Pass.:

    ad eam rem societas coitur,

    Cic. Rosc. Am. 7, 20:

    ad coëundam societatem,

    id. Fam. 5, 19, 2; so Gell. 1, 9 fin.:

    si unius rei societas coita sit,

    Dig. 17, 2, 65 init.; cf. ib. 17, 2, 65, §§ 2, 9, 10, 15.

    Lewis & Short latin dictionary > coeo

  • 12 cogo

    cōgo, cŏēgi, cŏactum (COGVIT = cogit, Inscr Marin Fratr Arv. p. 170), 3, v. a. [contr. from co-ago], to drive together to one point, to collect, compress, crowd, bring, or urge together, to assemble, gather together (class. and very freq.; syn.: colligo, congrego)
    I.
    Lit.
    A.
    In gen. (constr. as a verb of motion with in and acc., or with adv. of direction):

    cogantur (oves) intro,

    Plaut. Bacch. 5, 2, 15; Verg. E. 3, 98; cf.

    pecus,

    id. ib. 3, 20:

    oves stabulis,

    id. ib. 6, 85:

    nubes in unum locum,

    Lucr. 6, 274; cf. id. 6, 464; 6, 734:

    oleam,

    to collect, Cato, R. R. 64, 1; 65, 2; 144, 1.—So of the collecting together of fruits, also in Varr. R. R. 1, 6, 3; Col. 11, 2, 70; 12, 3, 9:

    talenta ad quindecim Coëgi,

    received, collected, Ter. Heaut. 1, 1, 94 Ruhnk.; so Cic. Verr. 2, 2, 48, § 120; id. Att. 6, 2, 8; id. Rab. Post. 11, 30:

    Orgetorix ad judicium omnem suam familiam undique coëgit,

    Caes. B. G. 1, 4; cf.:

    multitudinem hominum ex agris, id. ib: concilium,

    id. ib. 7, 77; Verg. A. 11, 304:

    concilium Hypatam,

    Liv. 36, 26, 1:

    bucina cogebat priscos ad verba Quirites,

    Prop. 4 (5), 1, 13.—So of the collecting of troops ( = contrahere), Caes. B. C. 1, 15 fin.; cf. Sall. J. 95, 1:

    copias in unum locum,

    Caes. B. G. 2, 5; 6, 10 al.:

    exercitum in unum,

    Cic. Fam. 15, 4, 2:

    multitudinem in unum,

    Sall. J. 80, 2; cf. Caes. B. G. 1, 4:

    in classem,

    Liv. 36, 3, 5:

    milites in provinciam,

    id. 43, 15, 7:

    exercitum Dyrrhachium,

    Sall. H. 1, 31 Gerl.:

    ad militiam aliquos,

    id. J. 85, 3:

    acies in proelia,

    Verg. A. 9, 463:

    auxilia undique,

    id. ib. 8, 7.—And of the calling together of a senate:

    quam cito senatum illo die coëgerim,

    Cic. Fam. 5, 2, 3; Liv. 3, 39, 6 al.:

    dum senatus cogeretur,

    Cic. Fin. 3, 2, 7:

    coguntur senatores non pignoribus, sed gratiā,

    id. Phil. 1, 5, 12; Liv. 1, 48, 3 al.; cf. Prop. 4 (5), 1, 13.—And of a single senator:

    cur in senatum hesterno die tam acerbe cogerer?

    Cic. Phil. 1, 5, 11 sq.:

    ex duabus syllabis in unam cogentes,

    contracting, combining, Quint. 1, 5, 23 Spald. and Zumpt:

    quod ex omnibus partibus cogitur,

    id. 5, 14, 9.—
    B.
    Esp.
    1.
    Of liquids, to thicken, condense, curdle, coagulate:

    mella frigore (opp. calore remittere),

    Verg. G. 4, 36:

    lac in duritiam,

    Plin. 23, 7, 64, § 126; cf. Ov. M. 8, 666:

    fel sole,

    Plin. 29, 6, 37, § 116:

    liquorem in nivem,

    id. 2, 39, 39, § 105; 2, 42, 42, § 111.—Similarly:

    coacta alvus,

    hard fœces, Cels. 2, 8; 2, 3 al.; so,

    vestis coacta,

    fulled, Plin. 8, 48, 73, § 192. —
    2.
    Of places, to draw together or contract into a narrow place: Italia coacta in angustias, Sall. H. Fragm. ap. Serv. ad Verg. A. 3, 400:

    saltus in arctas coactus fauces,

    Liv. 22, 15, 11.—
    3.
    Agmen, milit. t. t., to bring up the rear (cf. claudo, I. B. 2.), Liv. 34, 28, 7; 44, 4, 12; 35, 27, 15; 42, 64, 5; 42, 10, 8; Curt. 3, 3, 25 al.—
    II.
    Trop.
    A.
    In gen.:

    hac re in angustum oppido nunc meae coguntur copiae (the figure borrowed from milit. lang.),

    Ter. Heaut. 4, 2, 2:

    me ex comparato et constituto spatio defensionis in semihorae curriculum coëgisti,

    have confined, restricted, Cic. Rab. Perd. 2, 6:

    in eam desperationem, ut,

    Suet. Caes. 20:

    verba in alternos pedes,

    i. e. to write in elegiac verse, Ov. Tr. 3, 7, 10.—More freq.,
    B.
    Esp. with acc., inf., ut, ad, in or absol., to urge one to any action, to force, compel, constrain (syn.: impello, compello, adigo).
    (α).
    With acc.:

    coactus legibus Eam uxorem ducet,

    Ter. And. 4, 4, 41; cf. id. Ad. 1, 1, 44; id. Phorm. 1, 4, 36:

    vis cogendae militiae,

    Liv. 4, 26, 3 Weissenb. ad loc.—
    (β).
    With inf:

    omnia vertere,

    Lucr. 5, 831; id. 5, 1167; 6, 837:

    mori me,

    Verg. E. 2, 7:

    plerasque ad officium redire,

    Nep. Milt. 7, 1; Liv. 38, 13, 2:

    neque cogi pugnare poterat,

    id. 45, 41, 4 et saep.—
    (γ).
    With ut:

    vi coepi cogere ut rediret,

    Ter. Hec. 2, 2, 26; so id. And. 4, 1, 30; id. Ad. 5, 3, 65; Lucr. 1, 976; 6, 127; Caes. B. G. 1, 6; Cic. de Or. 3, 3, 9; id. Fam. 5, 6, 1; Nep. Alcib. 4, 5; Hor. Ep. 1, 9, 2.—With subj. without ut, cf. Ter. And. 4, 4, 41 supra.—
    (δ).
    With ad:

    ingratiis ad depugnandum omnes,

    Nep. Them. 4, 4:

    ad lacrimas,

    Plaut. Bacch. 4, 9, 57:

    ad proelia,

    Verg. A. 12, 581:

    Samnites belloque ad bellum cogere,

    Liv. 10, 11, 11; 23, 1, 4; 4, 22, 4; 34, 18, 2; Tac. A. 2, 21.—
    (ε).
    With in:

    in lacrimas,

    Ov. Ib. 204; Quint. 3, 8, 23;

    Auct. B. G. 8, 38: aliquem in deditionem,

    Liv. 43, 1, 1; Sen. Clem. 1, 1.—
    (ζ).
    With acc.
    1.
    With double acc.:

    cogere aliquem aliquid, or cogi aliquid,

    Quint. 11, 1, 22:

    quod vos jus cogit, id voluntate impetret,

    Ter. Ad. 3, 4, 44:

    quod sua quemque mala cogebant,

    Liv. 3, 7, 8; 6, 15, 13; 23, 10, 6:

    cogi aliquid pro potestate ab tribuno,

    to be extorted, id. 4, 26, 10:

    quid non mortalia pectora cogis, Auri sacra fames!

    Verg. A. 3, 56.—
    2.
    With acc. of the thing:

    ne ad id, quod natura cogeret, ipse quoque sibi acceleraret,

    Nep. Att. 22, 2:

    quod cogere se putat posse, rogare non sustinet,

    Vell. 2, 81, 1:

    adulterium,

    Ov. A. A. 2, 367.—
    3.
    Sometimes as philos. t. t. = colligo, concludo, to infer, conclude:

    ex quibus id quod volumus efficitur et cogitur,

    Cic. Leg. 2, 13, 33; so id. Ep. ad Brut. 2, 7, 4.—
    4.
    Cogere agmen, to be the last (the figure borrowed from milit. lang.;

    v. I. B. 3. supra): ut nec duces simus, nec agmen cogamus,

    Cic. Att. 15, 13, 1; cf.:

    sic ordinandus est dies omnis, ut tamquam cogat agmen,

    Sen. Ep. 12, 8.—Hence,
    1.
    coactum, i, P. a. subst., a thick, fulled covering, a mattress (cf. coactilis), Caes. B. C. 3, 44 fin.
    2.
    coactus, a, um, P. a., forced, constrained, unnatural:

    quod absurdum et nimis coactum foret,

    Gell. 1, 4, 7; cf. id. 16, 14, 3:

    lacrimae,

    Verg. A. 2, 196; Ov. M. 6, 628.—
    3.
    coactē, adv. (prop. in a contracted manner; hence), [p. 363]
    a.
    Shortly, quickly:

    coactius quid factum et festinantius,

    Gell. 10, 11, 8.—
    b.
    Accurately, strictly:

    coactius interpretari verbum,

    Gell. 19, 2.—
    c.
    In a forced, constrained manner, Tert. Bapt. 12; id. Anim. 42 al.

    Lewis & Short latin dictionary > cogo

  • 13 concresco

    con-cresco, crēvi, crētum, 3 ( inf. perf. sync. concresse, Ov. M. 7, 416), v. n., to grow together; hence with the prevailing idea of uniting, and generally of soft or liquid substances which thicken; to harden, condense, curdle, stiffen, congeal, etc. (very freq., and class. in prose and poetry).
    I.
    Prop.:

    concrescunt semina (opp. extenuantur),

    Lucr. 4, 1261; 6, 626; cf.:

    concrescunt subitae currenti in flumine crustae,

    Verg. G. 3, 360;

    opp. liquere,

    Cic. Univ. 14: rigido concrescere rostro Ora videt, to stiffen into a hard beak. Ov. M. 5, 673; cf.:

    Aconteus Gorgone conspectā saxo concrevit oborto,

    id. ib. 5, 202 (cf. also saxoque oculorum induruit umor, id. ib. 5, 233):

    quo pacto pluvius concrescat in altis Nubibus umor,

    Lucr. 6, 495; cf. id. 6, 250:

    imbres gelidis concrescunt ventis,

    Ov. M. 9, 220:

    (aqua) neque conglaciaret frigoribus neque nive pruināque concresceret, etc.,

    Cic. N. D. 2, 10, 26:

    gelidus concrevit frigore sanguis,

    Verg. A. 12, 905:

    cum lac concrevit,

    Col. 7, 8, 3; cf. Ov. M. 12, 436: concretos sanguine crines, stuck together or clotted, Verg. A. 2, 277; cf.:

    concreta sanguine barba,

    Ov. M. 14, 201.—With in and acc.:

    crystalli modo glaciari et in lapidem concrescere,

    harden into, Plin. 36, 22, 45, § 161; cf.:

    aër... tum autem concretus in nubis cogitur,

    Cic. N. D. 2, 39, 101.—
    II.
    Meton.
    A.
    To take form, to grow, increase:

    de terris terram concrescere parvis,

    Lucr. 1, 840:

    terrā in ipsā taetro concrescere odore bitumen,

    id. 6, 807; Verg. E. 6, 34; cf.:

    indagatio initiorum unde omnia orta, generata, concreta sint,

    Cic. Tusc. 5, 24, 69; 1, 24, 56:

    valles, quae fluminum alluvie et inundationibus concreverint,

    Col. 3, 11, 8.—With ex:

    omne corpus aut aqua aut aër aut ignis aut terra est, aut id quod est concretum ex aliquā parte eorum,

    composed, formed of, Cic. N. D. 3, 12, 30; so id. ib. 3, 14, 34; Tac. A. 13, 57.—
    2.
    Trop.:

    illud funestum animal, ex nefariis stupris, ex civili cruore concretum (al. conceptum),

    Cic. Pis. 9, 21. —
    B.
    (Con intens.) To grow strong, to rise by growing, etc. (so very rare):

    (lana) quanto prolixior in pecore concrescit, tanto, etc.,

    Col. 7, 3, 10 (but in Lucr. 5, 833, the best reading is clarescit; v. Lachm.).—Hence, concrētus, a, um, P. a. (acc. to I.), grown together, concrete, compound, condensed, hardened, thick, hard, stiff, curdled, congealed, clotted, etc. (class.):

    dubitare non possumus quin nihil sit animis admixtum, nihil concretum, nihil copulatum, nihil coagmentatum, nihil duplex,

    Cic. Tusc. 1, 29, 71; 1, 27, 66:

    aër crassus et concretus,

    id. ib. 1, 18, 42; Lucr. 1, 1018; 5, 467 sq.:

    aër (opp. fusus, extenuatus),

    Cic. N. D. 2, 39, 101; cf.:

    pingue et concretum esse caelum,

    id. Div. 1, 57, 130:

    umores (opp. acres),

    id. N. D. 2, 23, 59:

    spuma,

    Ov. M. 4, 537:

    lac,

    Verg. G. 3, 463:

    in sanguine,

    Ov. M. 13, 492:

    mare,

    Plin. 4, 16, 30, § 104:

    nix concreta pruinā,

    Lucr. 3, 20:

    concreta et durata glacies,

    Liv. 21, 36, 8; cf.:

    concreta frigora canā pruinā,

    stiffened by the hoary frost, Verg. G. 2, 376:

    gelu,

    Curt. 8, 4.— Poet., of light: cum claram speciem concreto lumine luna abdidit, thick, i. e. dimmed, Cic. poët. Div. 1, 11, 18:

    nanus et ipse suos breviter concretus in artus,

    shortened, Prop. 4 (5), 8, 41:

    dolor,

    benumbing, tearless, Ov. P. 2, 11, 10.— Subst.: concrētum, i, n., firm or solid matter:

    species quaedam deorum, quae nihil concreti habeat, nihil solidi,

    Cic. N. D. 1, 27, 75.—Esp. (sc. gelu), hard or stiff frost:

    nec semine jacto Concretum patitur radicem adfigere terrae,

    Verg. G. 2, 318 Rib. Forbig.; cf. Hildebr. ad App. M. 1, p. 455. (By others concretum is made acc. of 2. concretus. The common reading is concretam, sc. gelu, the root stiffened by frost; cf. Forbig. ad loc.)— Comp.:

    semen concretius,

    Lucr. 4, 1240:

    spuma lactis concretior,

    Plin. 11, 41, 96, § 239: ossa concreta, t. t., solid bones, i. e. without marrow, id. 7, 18, 18, § 78.— Sup. and adv. not in use.

    Lewis & Short latin dictionary > concresco

  • 14 concretum

    con-cresco, crēvi, crētum, 3 ( inf. perf. sync. concresse, Ov. M. 7, 416), v. n., to grow together; hence with the prevailing idea of uniting, and generally of soft or liquid substances which thicken; to harden, condense, curdle, stiffen, congeal, etc. (very freq., and class. in prose and poetry).
    I.
    Prop.:

    concrescunt semina (opp. extenuantur),

    Lucr. 4, 1261; 6, 626; cf.:

    concrescunt subitae currenti in flumine crustae,

    Verg. G. 3, 360;

    opp. liquere,

    Cic. Univ. 14: rigido concrescere rostro Ora videt, to stiffen into a hard beak. Ov. M. 5, 673; cf.:

    Aconteus Gorgone conspectā saxo concrevit oborto,

    id. ib. 5, 202 (cf. also saxoque oculorum induruit umor, id. ib. 5, 233):

    quo pacto pluvius concrescat in altis Nubibus umor,

    Lucr. 6, 495; cf. id. 6, 250:

    imbres gelidis concrescunt ventis,

    Ov. M. 9, 220:

    (aqua) neque conglaciaret frigoribus neque nive pruināque concresceret, etc.,

    Cic. N. D. 2, 10, 26:

    gelidus concrevit frigore sanguis,

    Verg. A. 12, 905:

    cum lac concrevit,

    Col. 7, 8, 3; cf. Ov. M. 12, 436: concretos sanguine crines, stuck together or clotted, Verg. A. 2, 277; cf.:

    concreta sanguine barba,

    Ov. M. 14, 201.—With in and acc.:

    crystalli modo glaciari et in lapidem concrescere,

    harden into, Plin. 36, 22, 45, § 161; cf.:

    aër... tum autem concretus in nubis cogitur,

    Cic. N. D. 2, 39, 101.—
    II.
    Meton.
    A.
    To take form, to grow, increase:

    de terris terram concrescere parvis,

    Lucr. 1, 840:

    terrā in ipsā taetro concrescere odore bitumen,

    id. 6, 807; Verg. E. 6, 34; cf.:

    indagatio initiorum unde omnia orta, generata, concreta sint,

    Cic. Tusc. 5, 24, 69; 1, 24, 56:

    valles, quae fluminum alluvie et inundationibus concreverint,

    Col. 3, 11, 8.—With ex:

    omne corpus aut aqua aut aër aut ignis aut terra est, aut id quod est concretum ex aliquā parte eorum,

    composed, formed of, Cic. N. D. 3, 12, 30; so id. ib. 3, 14, 34; Tac. A. 13, 57.—
    2.
    Trop.:

    illud funestum animal, ex nefariis stupris, ex civili cruore concretum (al. conceptum),

    Cic. Pis. 9, 21. —
    B.
    (Con intens.) To grow strong, to rise by growing, etc. (so very rare):

    (lana) quanto prolixior in pecore concrescit, tanto, etc.,

    Col. 7, 3, 10 (but in Lucr. 5, 833, the best reading is clarescit; v. Lachm.).—Hence, concrētus, a, um, P. a. (acc. to I.), grown together, concrete, compound, condensed, hardened, thick, hard, stiff, curdled, congealed, clotted, etc. (class.):

    dubitare non possumus quin nihil sit animis admixtum, nihil concretum, nihil copulatum, nihil coagmentatum, nihil duplex,

    Cic. Tusc. 1, 29, 71; 1, 27, 66:

    aër crassus et concretus,

    id. ib. 1, 18, 42; Lucr. 1, 1018; 5, 467 sq.:

    aër (opp. fusus, extenuatus),

    Cic. N. D. 2, 39, 101; cf.:

    pingue et concretum esse caelum,

    id. Div. 1, 57, 130:

    umores (opp. acres),

    id. N. D. 2, 23, 59:

    spuma,

    Ov. M. 4, 537:

    lac,

    Verg. G. 3, 463:

    in sanguine,

    Ov. M. 13, 492:

    mare,

    Plin. 4, 16, 30, § 104:

    nix concreta pruinā,

    Lucr. 3, 20:

    concreta et durata glacies,

    Liv. 21, 36, 8; cf.:

    concreta frigora canā pruinā,

    stiffened by the hoary frost, Verg. G. 2, 376:

    gelu,

    Curt. 8, 4.— Poet., of light: cum claram speciem concreto lumine luna abdidit, thick, i. e. dimmed, Cic. poët. Div. 1, 11, 18:

    nanus et ipse suos breviter concretus in artus,

    shortened, Prop. 4 (5), 8, 41:

    dolor,

    benumbing, tearless, Ov. P. 2, 11, 10.— Subst.: concrētum, i, n., firm or solid matter:

    species quaedam deorum, quae nihil concreti habeat, nihil solidi,

    Cic. N. D. 1, 27, 75.—Esp. (sc. gelu), hard or stiff frost:

    nec semine jacto Concretum patitur radicem adfigere terrae,

    Verg. G. 2, 318 Rib. Forbig.; cf. Hildebr. ad App. M. 1, p. 455. (By others concretum is made acc. of 2. concretus. The common reading is concretam, sc. gelu, the root stiffened by frost; cf. Forbig. ad loc.)— Comp.:

    semen concretius,

    Lucr. 4, 1240:

    spuma lactis concretior,

    Plin. 11, 41, 96, § 239: ossa concreta, t. t., solid bones, i. e. without marrow, id. 7, 18, 18, § 78.— Sup. and adv. not in use.

    Lewis & Short latin dictionary > concretum

  • 15 conduco

    con-dūco, xi, ctum, 3, v. a. and n.
    I.
    Act., to draw, bring, or lead together, to assemble, collect (class. in prose and poetry).
    A.
    In gen.
    1.
    Of persons (esp. freq. of the collecting, assembling of troops in any place): milites de castellis ad castra, Sisenn. ap. Non. p. 514, 7:

    populum in forum,

    Varr. ib. p. 274, 20:

    exercitum in unum locum,

    Caes. B. G. 2, 2:

    eo copias omnes,

    id. B. C. 3, 13 fin.:

    copias suas,

    id. B. G. 6, 31 init.; cf.

    auxilia,

    Liv. 30, 21, 3; 23, 13, 8:

    dispersas suorum copias,

    Tac. H. 4, 71:

    virgines unum in locum,

    Cic. Inv. 2, 1, 3:

    omnis clientes suos eodem,

    Caes. B. G. 1, 4:

    milites in unum,

    Sall. J. 51, 3; cf. Tac. A. 4, 47.—
    2.
    Of inanimate objects:

    vineas,

    Cic. Phil. 8, 6, 17:

    nubila,

    Ov. M. 1, 572 al. —
    B.
    Esp.,
    1.
    Intens., to connect, unite, by bringing together, = cogo, colligo.
    a.
    Prop. (so several times in Lucr., elsewhere rare):

    partes in unum,

    Lucr. 1, 398; 3, 533; cf. id. 1, 651; 6, 968; Vitr. 8, 1 fin.:

    cortice ramos,

    Ov. M. 4, 375:

    lac,

    to coagulate, curdle, Col. 7, 8, 1:

    conducere musculum aut laxare,

    to contract, Cael. Aur. Tard. 2, 1, n. 8:

    ubi sunt nervi, interiores conducunt membra,

    Plin. 11, 37, 88, § 218:

    vulnera cerā,

    to close up, Val. Fl. 1, 479 al. —
    b.
    Trop.:

    propositionem et assumptionem in unum,

    Cic. Inv. 1, 40, 73; cf. Quint. 5, 14, 9:

    omnia probra in deorum maledicta,

    Arn. 4, p. 146:

    dies adeo conductus,

    i. e. short, Sol. 22.—
    2.
    T. t. of the lang. of business, to hire, take on lease, to farm (correlative of locare; cf. Dig. 19, 2, 1; very freq. and class.).
    a.
    To hire for one's use, to hire, rent, employ; of things:

    aedes aliquas mihi,

    Plaut. Merc. 3, 2, 17; Suet. Tib. 35; cf.: domum in Palatio, [p. 410] Cic. Cael. 7, 18; id. Q. Fr. 2, 3, 7:

    hortum,

    id. Fam. 16, 18, 2:

    qui colonus habuit conductum de Caesenniā fundum,

    id. Caecin. 32, 94:

    habitationem in annum,

    Dig. 19, 2, 19:

    ad certum tempus,

    ib. 19, 2, 14:

    insulam,

    ib. 19, 2, 30:

    conduxi domum a te,

    Sen. Ben. 7, 5, 2:

    nummos,

    to borrow, Hor. S. 1, 2, 9; cf.

    pecuniam,

    Juv. 11, 46.—Esp., of persons:

    ille qui me conduxit, ubi conduxit, abduxit domum,

    Plaut. Trin. 4, 2, 11:

    cocum,

    id. Ps. 3, 2, 10 and 15; id. Aul. 2, 4, 1:

    fidicinam, quae cantaret sibi,

    id. Ep. 2, 3, 10:

    meretricem,

    id. Bacch. 5, 1, 11; cf. id. Am. 1, 1, 131; Nep. praef. § 4; and poet.:

    torum,

    Ov. Am. 1, 10, 44:

    consulem vestrum ad caedem faciendam,

    Cic. Prov. Cons. 4, 9:

    praeceptores publice,

    Plin. Ep. 4, 13, 6:

    choragum,

    Suet. Aug. 70:

    homines,

    Caes. B. G. 2, 1; so, militem (the Gr. xenologein), to hire soldiers, Curt. 3, 1, 1; 3, 9, 2 al.; cf. the foll. subst. —With ut or quin: aliquem uti taceat, to hire, bribe, employ, Cato ap. Gell. 1, 15, 10; cf.:

    tribus non conduci possim libertatibus, quin, etc.,

    could not be hired, Plaut. Cas. 2, 8, 68; cf. Lucil. ap. Non. p. 274, 21:

    mercede aliquem,

    Cic. Off. 2, 6, 22:

    mercede diurnā conductus,

    Hor. S. 2, 7, 18:

    pictorem magno pretio,

    Cic. Inv. 2, 1, 1.— Subst.
    (α).
    conducti, ōrum, m., hirelings, mercenary soldiers, Hor. A. P. 431; Nep. Dat. 8, 2; cf. Liv. 30, 7, 10; 30, 21, 3; 23, 13, 8 al.—Hence, poet.:

    bella conducta,

    carried on by mercenary troops, Sil. 5, 196. —
    (β).
    conductum, i, n., any thing hired, esp. a house, dwelling, etc., Cic. Clu. 62, 175; Sen. Ben. 7, 5, 3; Petr. 9, 4; Dig. 9, 3, 1; cf.:

    locati conducti,

    ib. 19, 2 tit.: actio ex conducto, an action upon a lease or contract, ib. 19, 2, 19, §§ 4 and 8 al.—
    b.
    To undertake any service (building, transportation, the customs, etc.), to contract for, farm:

    caedundum illum (agnum) ego conduxi,

    Plaut. Aul. 3, 6, 31; cf.:

    caedundos agnos,

    id. Capt. 4, 2, 39:

    redemptor, qui columnam illam de Cottā conduxerat faciendam,

    Cic. Div. 2, 21, 47:

    locare faciendum quod ego conduxeram,

    Dig. 19, 2, 48; so,

    mulierem vehendam nave,

    ib. 19, 2, 19:

    aliquem docendum,

    ib. 19, 2, 13, § 3; 13, 6, 19:

    praebenda, quae ad exercitum opus essent,

    to undertake the supplies, Liv. 23, 48, 11:

    vectigalia,

    to farm, Cic. Att. 1, 17, 9; Liv. 43, 16, 2:

    tabulas in Italiam portandas,

    Vell. 1, 13, 4; so,

    portorium,

    Cic. Inv. 1, 30, 47 al. —
    II.
    Neutr., to contribute to something by being useful, to be of use or profitable, to profit, serve, etc. (syn.: convenit, utile est; class.; used only in the 3 d pers. of the sing. and plur.); constr. with in, ad aliquid, the dat., or absol.
    (α).
    With in:

    quod tuam in rem bene conducat,

    Plaut. Cist. 3, 4; so, maxime in rempublicam, Sisenn. ap. Non. p. 274, 29:

    in commune,

    Tac. A. 2, 38.—
    (β).
    With ad:

    ad ventris victum,

    Plaut. Capt. 4, 3, 6:

    ad vitae commoditatem,

    Cic. Off. 1, 3, 9.—
    (γ).
    With dat. (so most freq.):

    huic aetati non conducit latebrosus locus,

    Plaut. Bacch. 1, 1, 22:

    maxime rei publicae,

    Cic. Prov. Cons. 1, 1; id. Off. 3, 27, 101:

    neque homini infanti injuste facta conducunt,

    id. Fin. 1, 16, 52; Col. 9, 1, 3:

    omnibus,

    Cic. Rep. 1, 32, 49:

    tuae laudi,

    id. Fam. 13, 48:

    nostris rationibus,

    id. Att. 1, 1, 2:

    maxime sibi,

    Quint. 11, 1, 12:

    alvo citae (vinum),

    Plin. 23, 1, 23, § 41:

    proposito,

    Hor. A. P. 195 et saep.:

    imbres non conducunt vitibus,

    Plin. 17, 2, 2, § 14.—
    (δ).
    Absol.:

    dubitare non possumus. quin ea maxime conducant, quae sunt rectissima,

    Cic. Fam. 5, 19, 2:

    conducere arbitror talibus auris tuas vocibus undique circumsonare,

    id. Off. 3, 2, 5.—Hence, P. a. as subst.; v. I. C. 2. b fin. supra.— Adv.: condūcenter, becomingly, fitly, Gell. 16, 12, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > conduco

  • 16 conducti

    con-dūco, xi, ctum, 3, v. a. and n.
    I.
    Act., to draw, bring, or lead together, to assemble, collect (class. in prose and poetry).
    A.
    In gen.
    1.
    Of persons (esp. freq. of the collecting, assembling of troops in any place): milites de castellis ad castra, Sisenn. ap. Non. p. 514, 7:

    populum in forum,

    Varr. ib. p. 274, 20:

    exercitum in unum locum,

    Caes. B. G. 2, 2:

    eo copias omnes,

    id. B. C. 3, 13 fin.:

    copias suas,

    id. B. G. 6, 31 init.; cf.

    auxilia,

    Liv. 30, 21, 3; 23, 13, 8:

    dispersas suorum copias,

    Tac. H. 4, 71:

    virgines unum in locum,

    Cic. Inv. 2, 1, 3:

    omnis clientes suos eodem,

    Caes. B. G. 1, 4:

    milites in unum,

    Sall. J. 51, 3; cf. Tac. A. 4, 47.—
    2.
    Of inanimate objects:

    vineas,

    Cic. Phil. 8, 6, 17:

    nubila,

    Ov. M. 1, 572 al. —
    B.
    Esp.,
    1.
    Intens., to connect, unite, by bringing together, = cogo, colligo.
    a.
    Prop. (so several times in Lucr., elsewhere rare):

    partes in unum,

    Lucr. 1, 398; 3, 533; cf. id. 1, 651; 6, 968; Vitr. 8, 1 fin.:

    cortice ramos,

    Ov. M. 4, 375:

    lac,

    to coagulate, curdle, Col. 7, 8, 1:

    conducere musculum aut laxare,

    to contract, Cael. Aur. Tard. 2, 1, n. 8:

    ubi sunt nervi, interiores conducunt membra,

    Plin. 11, 37, 88, § 218:

    vulnera cerā,

    to close up, Val. Fl. 1, 479 al. —
    b.
    Trop.:

    propositionem et assumptionem in unum,

    Cic. Inv. 1, 40, 73; cf. Quint. 5, 14, 9:

    omnia probra in deorum maledicta,

    Arn. 4, p. 146:

    dies adeo conductus,

    i. e. short, Sol. 22.—
    2.
    T. t. of the lang. of business, to hire, take on lease, to farm (correlative of locare; cf. Dig. 19, 2, 1; very freq. and class.).
    a.
    To hire for one's use, to hire, rent, employ; of things:

    aedes aliquas mihi,

    Plaut. Merc. 3, 2, 17; Suet. Tib. 35; cf.: domum in Palatio, [p. 410] Cic. Cael. 7, 18; id. Q. Fr. 2, 3, 7:

    hortum,

    id. Fam. 16, 18, 2:

    qui colonus habuit conductum de Caesenniā fundum,

    id. Caecin. 32, 94:

    habitationem in annum,

    Dig. 19, 2, 19:

    ad certum tempus,

    ib. 19, 2, 14:

    insulam,

    ib. 19, 2, 30:

    conduxi domum a te,

    Sen. Ben. 7, 5, 2:

    nummos,

    to borrow, Hor. S. 1, 2, 9; cf.

    pecuniam,

    Juv. 11, 46.—Esp., of persons:

    ille qui me conduxit, ubi conduxit, abduxit domum,

    Plaut. Trin. 4, 2, 11:

    cocum,

    id. Ps. 3, 2, 10 and 15; id. Aul. 2, 4, 1:

    fidicinam, quae cantaret sibi,

    id. Ep. 2, 3, 10:

    meretricem,

    id. Bacch. 5, 1, 11; cf. id. Am. 1, 1, 131; Nep. praef. § 4; and poet.:

    torum,

    Ov. Am. 1, 10, 44:

    consulem vestrum ad caedem faciendam,

    Cic. Prov. Cons. 4, 9:

    praeceptores publice,

    Plin. Ep. 4, 13, 6:

    choragum,

    Suet. Aug. 70:

    homines,

    Caes. B. G. 2, 1; so, militem (the Gr. xenologein), to hire soldiers, Curt. 3, 1, 1; 3, 9, 2 al.; cf. the foll. subst. —With ut or quin: aliquem uti taceat, to hire, bribe, employ, Cato ap. Gell. 1, 15, 10; cf.:

    tribus non conduci possim libertatibus, quin, etc.,

    could not be hired, Plaut. Cas. 2, 8, 68; cf. Lucil. ap. Non. p. 274, 21:

    mercede aliquem,

    Cic. Off. 2, 6, 22:

    mercede diurnā conductus,

    Hor. S. 2, 7, 18:

    pictorem magno pretio,

    Cic. Inv. 2, 1, 1.— Subst.
    (α).
    conducti, ōrum, m., hirelings, mercenary soldiers, Hor. A. P. 431; Nep. Dat. 8, 2; cf. Liv. 30, 7, 10; 30, 21, 3; 23, 13, 8 al.—Hence, poet.:

    bella conducta,

    carried on by mercenary troops, Sil. 5, 196. —
    (β).
    conductum, i, n., any thing hired, esp. a house, dwelling, etc., Cic. Clu. 62, 175; Sen. Ben. 7, 5, 3; Petr. 9, 4; Dig. 9, 3, 1; cf.:

    locati conducti,

    ib. 19, 2 tit.: actio ex conducto, an action upon a lease or contract, ib. 19, 2, 19, §§ 4 and 8 al.—
    b.
    To undertake any service (building, transportation, the customs, etc.), to contract for, farm:

    caedundum illum (agnum) ego conduxi,

    Plaut. Aul. 3, 6, 31; cf.:

    caedundos agnos,

    id. Capt. 4, 2, 39:

    redemptor, qui columnam illam de Cottā conduxerat faciendam,

    Cic. Div. 2, 21, 47:

    locare faciendum quod ego conduxeram,

    Dig. 19, 2, 48; so,

    mulierem vehendam nave,

    ib. 19, 2, 19:

    aliquem docendum,

    ib. 19, 2, 13, § 3; 13, 6, 19:

    praebenda, quae ad exercitum opus essent,

    to undertake the supplies, Liv. 23, 48, 11:

    vectigalia,

    to farm, Cic. Att. 1, 17, 9; Liv. 43, 16, 2:

    tabulas in Italiam portandas,

    Vell. 1, 13, 4; so,

    portorium,

    Cic. Inv. 1, 30, 47 al. —
    II.
    Neutr., to contribute to something by being useful, to be of use or profitable, to profit, serve, etc. (syn.: convenit, utile est; class.; used only in the 3 d pers. of the sing. and plur.); constr. with in, ad aliquid, the dat., or absol.
    (α).
    With in:

    quod tuam in rem bene conducat,

    Plaut. Cist. 3, 4; so, maxime in rempublicam, Sisenn. ap. Non. p. 274, 29:

    in commune,

    Tac. A. 2, 38.—
    (β).
    With ad:

    ad ventris victum,

    Plaut. Capt. 4, 3, 6:

    ad vitae commoditatem,

    Cic. Off. 1, 3, 9.—
    (γ).
    With dat. (so most freq.):

    huic aetati non conducit latebrosus locus,

    Plaut. Bacch. 1, 1, 22:

    maxime rei publicae,

    Cic. Prov. Cons. 1, 1; id. Off. 3, 27, 101:

    neque homini infanti injuste facta conducunt,

    id. Fin. 1, 16, 52; Col. 9, 1, 3:

    omnibus,

    Cic. Rep. 1, 32, 49:

    tuae laudi,

    id. Fam. 13, 48:

    nostris rationibus,

    id. Att. 1, 1, 2:

    maxime sibi,

    Quint. 11, 1, 12:

    alvo citae (vinum),

    Plin. 23, 1, 23, § 41:

    proposito,

    Hor. A. P. 195 et saep.:

    imbres non conducunt vitibus,

    Plin. 17, 2, 2, § 14.—
    (δ).
    Absol.:

    dubitare non possumus. quin ea maxime conducant, quae sunt rectissima,

    Cic. Fam. 5, 19, 2:

    conducere arbitror talibus auris tuas vocibus undique circumsonare,

    id. Off. 3, 2, 5.—Hence, P. a. as subst.; v. I. C. 2. b fin. supra.— Adv.: condūcenter, becomingly, fitly, Gell. 16, 12, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > conducti

  • 17 conductum

    con-dūco, xi, ctum, 3, v. a. and n.
    I.
    Act., to draw, bring, or lead together, to assemble, collect (class. in prose and poetry).
    A.
    In gen.
    1.
    Of persons (esp. freq. of the collecting, assembling of troops in any place): milites de castellis ad castra, Sisenn. ap. Non. p. 514, 7:

    populum in forum,

    Varr. ib. p. 274, 20:

    exercitum in unum locum,

    Caes. B. G. 2, 2:

    eo copias omnes,

    id. B. C. 3, 13 fin.:

    copias suas,

    id. B. G. 6, 31 init.; cf.

    auxilia,

    Liv. 30, 21, 3; 23, 13, 8:

    dispersas suorum copias,

    Tac. H. 4, 71:

    virgines unum in locum,

    Cic. Inv. 2, 1, 3:

    omnis clientes suos eodem,

    Caes. B. G. 1, 4:

    milites in unum,

    Sall. J. 51, 3; cf. Tac. A. 4, 47.—
    2.
    Of inanimate objects:

    vineas,

    Cic. Phil. 8, 6, 17:

    nubila,

    Ov. M. 1, 572 al. —
    B.
    Esp.,
    1.
    Intens., to connect, unite, by bringing together, = cogo, colligo.
    a.
    Prop. (so several times in Lucr., elsewhere rare):

    partes in unum,

    Lucr. 1, 398; 3, 533; cf. id. 1, 651; 6, 968; Vitr. 8, 1 fin.:

    cortice ramos,

    Ov. M. 4, 375:

    lac,

    to coagulate, curdle, Col. 7, 8, 1:

    conducere musculum aut laxare,

    to contract, Cael. Aur. Tard. 2, 1, n. 8:

    ubi sunt nervi, interiores conducunt membra,

    Plin. 11, 37, 88, § 218:

    vulnera cerā,

    to close up, Val. Fl. 1, 479 al. —
    b.
    Trop.:

    propositionem et assumptionem in unum,

    Cic. Inv. 1, 40, 73; cf. Quint. 5, 14, 9:

    omnia probra in deorum maledicta,

    Arn. 4, p. 146:

    dies adeo conductus,

    i. e. short, Sol. 22.—
    2.
    T. t. of the lang. of business, to hire, take on lease, to farm (correlative of locare; cf. Dig. 19, 2, 1; very freq. and class.).
    a.
    To hire for one's use, to hire, rent, employ; of things:

    aedes aliquas mihi,

    Plaut. Merc. 3, 2, 17; Suet. Tib. 35; cf.: domum in Palatio, [p. 410] Cic. Cael. 7, 18; id. Q. Fr. 2, 3, 7:

    hortum,

    id. Fam. 16, 18, 2:

    qui colonus habuit conductum de Caesenniā fundum,

    id. Caecin. 32, 94:

    habitationem in annum,

    Dig. 19, 2, 19:

    ad certum tempus,

    ib. 19, 2, 14:

    insulam,

    ib. 19, 2, 30:

    conduxi domum a te,

    Sen. Ben. 7, 5, 2:

    nummos,

    to borrow, Hor. S. 1, 2, 9; cf.

    pecuniam,

    Juv. 11, 46.—Esp., of persons:

    ille qui me conduxit, ubi conduxit, abduxit domum,

    Plaut. Trin. 4, 2, 11:

    cocum,

    id. Ps. 3, 2, 10 and 15; id. Aul. 2, 4, 1:

    fidicinam, quae cantaret sibi,

    id. Ep. 2, 3, 10:

    meretricem,

    id. Bacch. 5, 1, 11; cf. id. Am. 1, 1, 131; Nep. praef. § 4; and poet.:

    torum,

    Ov. Am. 1, 10, 44:

    consulem vestrum ad caedem faciendam,

    Cic. Prov. Cons. 4, 9:

    praeceptores publice,

    Plin. Ep. 4, 13, 6:

    choragum,

    Suet. Aug. 70:

    homines,

    Caes. B. G. 2, 1; so, militem (the Gr. xenologein), to hire soldiers, Curt. 3, 1, 1; 3, 9, 2 al.; cf. the foll. subst. —With ut or quin: aliquem uti taceat, to hire, bribe, employ, Cato ap. Gell. 1, 15, 10; cf.:

    tribus non conduci possim libertatibus, quin, etc.,

    could not be hired, Plaut. Cas. 2, 8, 68; cf. Lucil. ap. Non. p. 274, 21:

    mercede aliquem,

    Cic. Off. 2, 6, 22:

    mercede diurnā conductus,

    Hor. S. 2, 7, 18:

    pictorem magno pretio,

    Cic. Inv. 2, 1, 1.— Subst.
    (α).
    conducti, ōrum, m., hirelings, mercenary soldiers, Hor. A. P. 431; Nep. Dat. 8, 2; cf. Liv. 30, 7, 10; 30, 21, 3; 23, 13, 8 al.—Hence, poet.:

    bella conducta,

    carried on by mercenary troops, Sil. 5, 196. —
    (β).
    conductum, i, n., any thing hired, esp. a house, dwelling, etc., Cic. Clu. 62, 175; Sen. Ben. 7, 5, 3; Petr. 9, 4; Dig. 9, 3, 1; cf.:

    locati conducti,

    ib. 19, 2 tit.: actio ex conducto, an action upon a lease or contract, ib. 19, 2, 19, §§ 4 and 8 al.—
    b.
    To undertake any service (building, transportation, the customs, etc.), to contract for, farm:

    caedundum illum (agnum) ego conduxi,

    Plaut. Aul. 3, 6, 31; cf.:

    caedundos agnos,

    id. Capt. 4, 2, 39:

    redemptor, qui columnam illam de Cottā conduxerat faciendam,

    Cic. Div. 2, 21, 47:

    locare faciendum quod ego conduxeram,

    Dig. 19, 2, 48; so,

    mulierem vehendam nave,

    ib. 19, 2, 19:

    aliquem docendum,

    ib. 19, 2, 13, § 3; 13, 6, 19:

    praebenda, quae ad exercitum opus essent,

    to undertake the supplies, Liv. 23, 48, 11:

    vectigalia,

    to farm, Cic. Att. 1, 17, 9; Liv. 43, 16, 2:

    tabulas in Italiam portandas,

    Vell. 1, 13, 4; so,

    portorium,

    Cic. Inv. 1, 30, 47 al. —
    II.
    Neutr., to contribute to something by being useful, to be of use or profitable, to profit, serve, etc. (syn.: convenit, utile est; class.; used only in the 3 d pers. of the sing. and plur.); constr. with in, ad aliquid, the dat., or absol.
    (α).
    With in:

    quod tuam in rem bene conducat,

    Plaut. Cist. 3, 4; so, maxime in rempublicam, Sisenn. ap. Non. p. 274, 29:

    in commune,

    Tac. A. 2, 38.—
    (β).
    With ad:

    ad ventris victum,

    Plaut. Capt. 4, 3, 6:

    ad vitae commoditatem,

    Cic. Off. 1, 3, 9.—
    (γ).
    With dat. (so most freq.):

    huic aetati non conducit latebrosus locus,

    Plaut. Bacch. 1, 1, 22:

    maxime rei publicae,

    Cic. Prov. Cons. 1, 1; id. Off. 3, 27, 101:

    neque homini infanti injuste facta conducunt,

    id. Fin. 1, 16, 52; Col. 9, 1, 3:

    omnibus,

    Cic. Rep. 1, 32, 49:

    tuae laudi,

    id. Fam. 13, 48:

    nostris rationibus,

    id. Att. 1, 1, 2:

    maxime sibi,

    Quint. 11, 1, 12:

    alvo citae (vinum),

    Plin. 23, 1, 23, § 41:

    proposito,

    Hor. A. P. 195 et saep.:

    imbres non conducunt vitibus,

    Plin. 17, 2, 2, § 14.—
    (δ).
    Absol.:

    dubitare non possumus. quin ea maxime conducant, quae sunt rectissima,

    Cic. Fam. 5, 19, 2:

    conducere arbitror talibus auris tuas vocibus undique circumsonare,

    id. Off. 3, 2, 5.—Hence, P. a. as subst.; v. I. C. 2. b fin. supra.— Adv.: condūcenter, becomingly, fitly, Gell. 16, 12, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > conductum

  • 18 congelo

    con-gĕlo, āvi, ātum, 1, v. a. and n.
    I.
    Act., to cause to freeze up, to congeal.
    A.
    Lit.:

    sal,

    Vitr. 8, 3:

    oleum,

    Col. 1, 6, 18; 12, 50, 12:

    pruinas,

    Plin. 18, 28, 68, § 277:

    radices,

    Col. 3, 12, 1:

    mare congelatum,

    the sea being frozen, Varr. R. R. 1, 2, 4:

    congelati gutta nasi,

    Mart. 11, 98, 7.—
    B.
    Transf., to thicken, make hard:

    lac,

    to curdle, Col. 7, 8, 6:

    in lapidem rictus serpentis,

    Ov. M. 11, 60:

    ubi se adeps congelaverit,

    Scrib. Comp. 271.—Humorously:

    quid prodest, si te congelat uxor anus?

    Mart. 14, 147, 2.—
    II.
    Neutr., to freeze, freeze up.
    * A.
    Lit.: Ister congelat, Ov. Tr. 3, 10, 30.—
    2.
    Transf., to grow hard:

    lingua,

    Ov. M. 6, 307; 15, 415. —
    * B.
    Trop.: gaudebam sane et congelasse nostrum amicum laetabar otio, had frozen together, i. e. had become wholly inactive, * Cic. Fam. 2, 13, 3; cf. conglacio, I. B.

    Lewis & Short latin dictionary > congelo

  • 19 contraho

    con-trăho, xi, ctum, 3, v. a., to draw or bring several objects together, to collect, assemble (freq. and class.).
    I.
    In gen.
    A.
    Lit. (syn. colligo;

    opp. dissipo): quae in rerum naturā constarent quaeque moverentur, ea contrahere amicitiam, dissipare discordiam,

    Cic. Lael. 7, 24:

    cohortes ex finitimis regionibus,

    Caes. B. C. 1, 15:

    exercitum in unum locum,

    id. B. G. 1, 34; cf.:

    omnes copias Luceriam,

    Cic. Att. 8, 1, 2; and:

    omnia in unum locum,

    id. ib. 8, 11, B, 3:

    omnes copias eo,

    Nep. Ages. 3, 1:

    navibus circiter LXXX. coactis, contractisque,

    Caes. B. G. 4, 22; cf.:

    magnam classem,

    Nep. Con. 4, 4:

    naves,

    Suet. Calig. 19:

    agrestes,

    Ov. F. 4, 811:

    captivos,

    Liv. 37, 44, 3:

    utrumque ad colloquium,

    id. 28, 18, 2:

    undique libros,

    Suet. Aug. 31; cf.

    exemplaria,

    id. Gram. 24:

    muscas in manu,

    Plin. 12, 25, 54, § 122; cf.

    serpentes,

    id. 28, 9, 42, § 151: ii, qui in idem (collegium) contracti fuerint, Traj. ap. Plin. Ep. 10, 34 (43), 1—
    B.
    Trop.
    1.
    To bring about, carry into effect, accomplish, execute, get, contract, occasion, cause, produce, make, etc. (very freq.):

    amicitiam,

    Cic. Lael. 14, 48:

    vinculum amicitiae,

    Val. Max. 4, 7 init.:

    aliquid litigii,

    Plaut. Cas. 3, 2, 31; cf.

    lites,

    id. Capt. prol. 63: qui hoc [p. 458] mihi contraxit, id. Cas. 3, 2, 21; cf.:

    negotium mihi,

    Cic. Cat. 4, 5, 9; and:

    numinis iram mihi (arte),

    Ov. M. 2, 660:

    bellum Saguntinis,

    Liv. 24, 42, 11:

    aliquid damni,

    Cic. Fin. 5, 30, 91:

    molestias,

    id. Fam. 2, 16, 5; cf. Sall. H. 2, 41, 8 Dietsch:

    aes alienum,

    Cic. Q. Fr. 1, 1, 8, § 25:

    causam certaminis,

    Liv. 22, 28, 4; cf.

    certamen,

    id. 23, 26, 11; 25, 34, 10 al.:

    necessitates ad bellum,

    id. 44, 27, 12:

    culpam,

    to incur, Cic. Att. 11, 24, 1 al.:

    cruditatem,

    Quint. 7, 3, 38; cf. id. 2, 10, 6:

    morbum,

    Plin. 30, 8, 21, § 65:

    pestilentiam,

    id. 36, 27, 69, § 202:

    saginam corporis,

    Just. 21, 2:

    causam valetudinis ex profluvio alvi,

    Suet. Aug. 97 fin. et saep.: porca contracta, owed, due, sc. for the expiation of a crime, Cic. Leg. 2, 22, 57 fin.
    2.
    In the lang. of business, t. t., to make a contract, conclude a bargain, to contract:

    rationem, rem cum illo,

    Cic. Clu. 14, 41; cf. id. Off. 1, 17, 53; id. Sull. 20, 56; id. Att. 7, 7, 7:

    in tribuendo suum cuique et rerum contractarum fide,

    id. Off. 1, 5, 14:

    ex rebus contrahendis,

    id. ib. 3, 15, 61:

    in contrahendis negotiis,

    id. ib. 2, 11, 40:

    adfinitas inter Caesarem et Pompeium contracta nuptiis,

    Vell. 2, 44, 3 et saep.—
    b.
    Transf. beyond the sphere of business:

    cum aliquo,

    to have intercourse with, to associate with, Cic. Off. 1, 2, 4:

    nihil cum populo,

    id. Tusc. 5, 36, 105.—
    II.
    In partic., with the prevailing idea of shortening or diminishing by drawing together (cf.: cogo, colligo, etc.), to draw close or together, to draw in, contract, shorten, narrow, lessen, abridge, diminish (freq. and class.; opp. porrigo, dilato, tendo).
    A.
    Lit.:

    animal omne membra quocumque volt flectit, contorquet, porrigit, contrahit,

    Cic. Div. 1, 53, 120:

    pulmones tum se contrahunt adspirantes, tum intrante spiritu dilatant,

    id. N. D. 2, 55, 136:

    contractum aliquo morbo bovis cor,

    id. Div. 2, 16, 37; cf.:

    se millepeda tactu,

    Plin. 29, 6, 39, § 136:

    bina cornua (opp. protendere),

    id. 9, 32, 51, § 101: collum. Cic. Tusc. 2, 17, 41;

    opp. tendere,

    Quint. 11, 3, 82:

    frontem,

    to wrinkle, contract, Cic. Clu. 26, 72; Hor. S. 2, 2, 125:

    supercilia (opp. deducere),

    Quint. 11, 3, 79:

    medium digitum in pollicem,

    id. 11, 3, 92; cf.:

    contractum genibus tangas caput,

    Hor. S. 2, 7, 61:

    gravissimo frigore solus atque contractus vigilabit in lectulo,

    Hier. Ep. 53:

    castra,

    Caes. B. G. 7, 40:

    vela,

    Hor. C. 2, 10, 23; Quint. 12, prooem. § 4; cf. Cic. Att. 1, 16, 2:

    orbem (lunae),

    Ov. M. 15, 198:

    umbras,

    id. ib. 3, 144:

    orationem (with summittere),

    Quint. 11, 1, 45; cf. id. 12, 11, 16:

    tempora dicendi,

    id. 6, 5, 4 et saep.:

    lac,

    to curdle, coagulate, Plin. 23, 7, 63, § 117.—Of bees:

    contracto frigore pigrae ( = contractae frigore pigro),

    Verg. G. 4, 259; cf.:

    pigrum est enim contractumque frigus,

    Sen. Ira, 2, 19, 2:

    horrida tempestas contraxit caelum,

    narrows, Hor. Epod. 13, 1:

    vulnera,

    Plin. 24, 8, 33, § 48; cf.

    cicatrices,

    id. 12, 17, 38, § 77:

    ventrem,

    to stop, check, Cels. 4, 19; cf.

    alvum,

    id. ib.:

    vomitiones,

    Plin. 20, 2, 6, § 11.—
    2.
    Esp., archit. t. t., to narrow, make smaller or tapering:

    columnam,

    Vitr. 4, 3, 4; cf. id. 3, 3, 12; 4, 7, 2:

    pyramis XXIV. gradibus in metae cacumen se contrahens,

    Plin. 36, 5, 4, § 31.—
    B.
    Trop., to draw in, lessen, check, restrain ( = certis limitibus quasi coartare et circumscribere;

    opp. remittere, diffundere): cui non animus formidine divum contrahitur?

    Lucr. 5, 1219; cf.:

    te rogo, ne contrahas ac demittas animum,

    do not suffer your spirits to droop, Cic. Q. Fr. 1, 1, 1, § 4; and:

    animos varietas sonorum (opp. remittere),

    id. Leg. 2, 15, 38: terram quasi tristitiā (sol;

    opp. laetificas),

    id. N. D. 2, 40, 102:

    ut et bonis amici quasi diffundantur et incommodis contrahantur,

    are made sad, id. Lael. 13, 48 (cf. id. Tusc. 4, 6, 14):

    ex quibus intellegitur, appetitus omnes contrahendos sedandosque,

    id. Off. 1, 29, 103; cf.

    cupidmem,

    Hor. C. 3, 16, 39 et saep. —Hence, contractus, a, um, P. a. (acc. to II.), drawn together into a narrow space, i. e. compressed, contracted, close, short, narrow, abridged, restricted, limited, etc.
    A.
    Lit.:

    tanto contractioribus ultimis digitis,

    Quint. 11, 3, 95:

    nares contractiores habent introitus,

    Cic. N. D. 2, 57, 145:

    contractior ignis,

    smaller, Lucr. 5, 569:

    aequora,

    Hor. C. 3, 1, 33; cf.

    freta,

    Ov. F. 6, 495:

    locus (with exiguus),

    Verg. G. 4, 295:

    Nilus contractior et exilior,

    Plin. Pan. 30, 3: contractiora spatia ordinum, Col. 5, 5, 3.—
    B.
    Trop.
    1.
    Of language, etc.:

    et brevis ambitus verborum,

    Cic. Brut. 44, 162; cf.:

    contractior oratio,

    id. ib. 31, 120:

    propositum dicendi (opp. uberius),

    Quint. 11, 1, 32:

    summissā atque contractā voce (opp. erectā et concitatā),

    id. 11, 3, 175; so,

    vox,

    id. 11, 3, 64: parvum opusculum lucubratum his jam contractioribus noctibus, Cic. Par. prooem. § 5.—
    2.
    In gen.:

    quae studia in his jam aetatibus nostris contractiora esse debent,

    Cic. Cael. 31, 76:

    paupertas,

    stinted, Hor. Ep. 1, 5, 20 (cf.:

    angusta pauperies,

    id. C. 3, 2, 1);

    in the same sense transf. to the person: ad mare descendet vates tuus et sibi parcet Contractusque leget,

    retired, solitary, id. ib. 1, 7, 12; cf.

    homo,

    Verg. M. 78.— Adv.: contractē, on a contracted scale; only in comp.:

    assuescamus. servis paucioribus serviri, habitare contractius,

    Sen. Tranq. 9, 3; Lact. 2, 8, 39 al.

    Lewis & Short latin dictionary > contraho

  • 20 derigesco

    dē-rĭgesco, gŭi, 3, v. inch. n. (occurring only in the perf.), to become stiff or rigid; to curdle (a poet. word):

    formidine sanguis deriguit,

    Verg. A. 3, 260:

    deriguere oculi,

    were fixed, id. ib. 7, 447; so,

    oculi,

    Ov. M. 14, 754:

    hirsutae comae,

    id. F. 3, 332:

    manus,

    Luc. 3, 613:

    cervix,

    Ov. M. 5, 233:

    Niobe malis,

    id. ib. 6, 303 (al. diriguit).

    Lewis & Short latin dictionary > derigesco

См. также в других словарях:

  • Curdle — Cur dle (k[^u]r d l), v. i. [From {Curd}.] [Sometimes written {crudle} and {cruddle}.] 1. To change into curd; to coagulate; as, rennet causes milk to curdle. Thomson. [1913 Webster] 2. To thicken; to congeal. [1913 Webster] Then Mary could feel… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • curdle — ► VERB ▪ separate or cause to separate into curds or lumps. ● make one s blood curdle Cf. ↑make one s blood curdle …   English terms dictionary

  • Curdle — Cur dle, v. t. [imp. & p. p. {Curdled} ( d ld); p. pr. & vb. n. {Curdling} ( dl[i^]ng).] 1. To change into curd; to cause to coagulate. To curdle whites of eggs Boyle. [1913 Webster] 2. To congeal or thicken. [1913 Webster] My chill blood is… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • curdle — [kʉrd′ l] vt., vi. curdled, curdling [ CURD + LE, sense 1] to form into curd; coagulate; congeal curdle someone s blood to horrify or terrify someone …   English World dictionary

  • curdle — (v.) 1630s (earlier crudle, 1580s), to thicken, cause to congeal, frequentative of curd (v.) to make into curd (late 14c.; see CURD (Cf. curd)). Of blood, in figurative sense to inspire horror from c.1600. Related: Curdled (1590); curdling… …   Etymology dictionary

  • curdle — vb *coagulate, congeal, set, clot, jelly, jell …   New Dictionary of Synonyms

  • curdle your blood — If something is very frightening or disturbing, it curdles your blood …   The small dictionary of idiomes

  • curdle — [n] sour; change into coagulated substance acerbate, acidify, acidulate, clabber, clot, coagulate, condense, congeal, curd, ferment, go off, spoil, thicken, turn, turn sour; concept 456 …   New thesaurus

  • curdle — [[t]kɜ͟ː(r)d(ə)l[/t]] curdles, curdling, curdled V ERG If milk or eggs curdle or if you curdle them, they separate into different bits. The sauce should not boil or the egg yolk will curdle... [V n] The herb has been used for centuries to curdle… …   English dictionary

  • curdle — UK [ˈkɜː(r)d(ə)l] / US [ˈkɜrd(ə)l] verb [intransitive/transitive] Word forms curdle : present tense I/you/we/they curdle he/she/it curdles present participle curdling past tense curdled past participle curdled if milk or another liquid curdles,… …   English dictionary

  • curdle — curdler, n. /kerr dl/, v.t., v.i., curdled, curdling. 1. to change into curd; coagulate; congeal. 2. to spoil; turn sour. 3. to go wrong; turn bad or fail: Their friendship began to curdle as soon as they became business rivals. 4. curdle the or… …   Universalium

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»